Dietetyk wegański – co to jest weganizm?
Weganizm kojarzony jest głównie jako dieta bez mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego. Weganizm to przede wszystkim filozofia i styl życia, który polega na odrzuceniu wszystkiego, co może być związane z eksploatacją zwierząt i przyczyniać się do ich cierpienia. Każde działanie człowieka zaburzające naturalny ekosystem organizmów żywych jest traktowane przez wegan jako naganne i niezgodne z naturą. Chodzi tu o każdy aspekt życia, gdzie zburzone lub nadwyrężone zostaje poszanowanie praw zwierząt.
Weganizm prawidłowo rozumiany odnosi się do wielu aspektów życia.
- Dieta wegańska, w której nie stosuje się żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego. W diecie wegańskiej odrzuca się mięso, nabiał (mleko, sery, jogurty, kefiry), jaja, miód.
- Weganizm odrzuca stosowanie leków, jeżeli te zawierają składniki pochodzenia zwierzęcego np. laktoza.
- Weganie nie używają leków, kosmetyków, chemii gospodarstwa domowego, jeżeli na którymkolwiek etapie składniki produktu były testowane na zwierzętach.
- Weganie wybierają rezygnację z dóbr użytkowych, które powstały z udziałem istot żywych. Odrzucają wyroby wytworzone ze skóry, futra, jedwab, wełnę.
- Weganie negują istnienie obiektów opartych o wykorzystywanie zwierząt w środowisku, niebędącym ich naturalnym ekosystemem np. oceanaria, czy zoo.
- Weganie potępiają rozrywkę, która wykorzystuje zwierzęta w sposób odbiegający od ich osobniczych zachowań np. występy cyrkowe, czy rodeo.
Dla kogo jest dietetyk wegański i czym się zajmuje?
Dietetyk wegański świadczy konsultacje dietetyczne dla osób, które pragną właściwie zbilansować jadłospis wegański.
Właściwie skomponowana dieta wegańska ma wysoce prozdrowotny charakter. Szeroko pojęte diety roślinne mogą obniżać ryzyko rozwoju chorób układu krążenia np. miażdżyca oraz chorób metabolicznych, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2, dna moczanowa, czy zaburzenia lipidowe.
Osoby będące na diecie wegańskiej mogą napotkać problem związany z dostarczeniem pełnowartościowego białka, co może dotyczyć wszystkich osób stosujących diety eliminacyjne. Bilansowanie źródeł białka roślinnego pod względem proporcji aminokwasów wymaga wiedzy i doświadczenia, stąd ważne jest wsparcie dietetyka wegańskiego.
Dietetyk wegański zadba także o pokrycie zapotrzebowania na witaminy i minerały. W wielu przypadkach niezbędna będzie celowana suplementacja, która zapewni prawidłowe funkcjonowanie ustroju. Dieta wegańska może stanowić ryzyko pojawienia się niedoborów składników odżywczych, a przede wszystkim witaminy B12, żelaza, cynku, wapnia, kwasów tłuszczowy z rodziny omega-3 i jodu.
Czym zajmuje się dietetyk wegański?
· Dietetyk wegański wskaże produkty, które powinny być podstawą diety wegańskiej.
· Dietetyk wegański nauczy, w jaki sposób łączyć produkty, aby zapewnić właściwe zbilansowanie roślinnych produktów białkowych.
· Dietetyk dla wegan ustali właściwe zapotrzebowanie energetyczne i proporcje makroskładników.
· Wegański dietetyk zminimalizuje ryzyko powstawania niedoborów składników odżywczych – przede wszystkim witaminy B12, wapnia, żelaza, cynku i jodu.
· Dietetyk wegański stworzy dostosowany do potrzeb pacjenta jadłospis wegański, uwzględniając preferowane produkty spożywcze i upodobania smakowe w myśl stwierdzenia, że dobrze dobrana dieta wegańska ma sens, jeśli będzie stosowana.
Kiedy udać się do dietetyka wegańskiego?
Najlepiej, jeśli decyzja o wizycie u dietetyka dla wegan jest zbieżna z przejściem na weganizm. Prawidłowe rozpoczęcie diety roślinnej wymaga przygotowania i wiedzy, aby zapewnić odpowiedni poziom odżywienia organizmu. Bardzo często przejście na dietę wegańską następuje po czasie stosowania diety wegetariańskiej, która jest zdecydowanie mniej restrykcyjną dietą roślinną. Należy podkreślić, że na diecie wegetariańskiej, szczególnie jeśli spożywane są ryby, nabiał, jaja jest dużo łatwiej zapewnić organizmowi dostępność wszystkich niezbędnych składników odżywczych, to dieta wegańska jest dużo bardziej wymagająca w tym zakresie.
Dla kogo jest dietetyk wegański?
· Wegański dietetyk ułatwi przejście na dietę wegańską, osobom, które zdecydowały się rozpocząć dietę roślinną z wykluczeniem wszystkich produktów odzwierzęcych.
· Konsultacja u dietetyka wegańskiego jest wskazana dla osób, które są na diecie wegańskiej, ale źle się czują, bądź wystąpiły u nich problemy zdrowotne jak np. nieprawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego (zaparcia, biegunki, przelewanie w jelitach, wzdęcia, gazy), wypadanie włosów, łamliwość paznokci, problemy dermatologiczne, osłabienie, rozdrażnienie, problemy ze snem i koncentracją.
· Do dietetyka wegańskiego powinny zgłosić się osoby, które po przejściu na weganizm zaobserwowały u siebie drastyczny spadek masy ciała lub wręcz odwrotnie – szybko przybierają kilogramy.
· Wegański dietetyk jest wsparciem dla sportowców będących na diecie roślinnej.
· Konsultacja u dietetyka wegańskiego jest niezbędna w przypadku dzieci, które są odżywiane według zasad diety wegańskiej.
Jak przygotować się do konsultacji u dietetyka wegańskiego?
Konsultacja u dietetyka wegańskiego z założenia niczym nie różni się od konsultacji dla pacjentów będących na diecie optymalnej. Dietetyk wegański na pierwszym spotkaniu pyta o cel wizyty oraz Twoje oczekiwania. Warto przemyśleć przed konsultacją dietetyczną, czego oczekujesz po współpracy z dietetykiem wegańskim, jakie są Twoje cele i potrzeby. Z pewnością podczas pierwszego spotkania wspólnie ustalicie plan działania, jednak warto już z „czymś przyjść”.
Na pierwsze spotkanie z dietetykiem wegańskim warto przynieść spisywany przez kilka dni dzienniczek żywieniowy, czyli sumiennie zapiski z tego, co się jadło i piło.
Na wizytę należy przynieść ostatnie badania laboratoryjne.
Jakie badania powinni wykonać weganie przed wizytą u dietetyka wegańskiego?
Warto podkreślić, że osoby będące na dietach eliminacyjnych, powinny na bieżąco kontrolować stan zdrowia i wartość kluczowych parametrów laboratoryjnych.
Dieta wegańska, o ile nie jest właściwie skomponowana, może powodować niedobory takich składników jak:
· witamina B12;
· wapń,
· żelazo;
· jod.
O ile w przypadku diety wegańskiej suplementacja witaminą B12 jest konieczna, pozostałe składniki mineralne można i powinno się dostarczyć wraz z dietą.
Jakie badania przed wizytą u wegańskiego dietetyka?
· morfologia krwi z rozmazem;
· glukoza;
· lipidogram;
· TSH;
· witamina B12;
· witamina D3.
Dietetyk wegański na podstawie analizy dzienniczka żywieniowego i wywiadu zarekomenduje wykonanie dodatkowych badań, o ile zaistnieje taka konieczność.
Dietetyk wegański online. Czy są możliwe konsultacje dla wegan przez internet?
Konsultacje dietetyczne dla wegan odbywają się w takim samym trybie co u pacjentów stosujących inne modele żywienia. Dietetyk wegański świadczy pełen zakres usług z dziedziny edukacji żywieniowej dla wegan, tworzy jadłospisy wegańskie i zleca niezbędne badania, które będą służyły do oceny stanu odżywienia organizmu.
Czym różni się weganizm od wegetarianizmu?
Wiele osób zastanawia się, jaka jest różnica pomiędzy weganami, a wegetarianami. Dieta wegetariańska należy do diet roślinnych, a cechuje ją eliminacją mięsa zwierzęcego i produktów, które bezpośrednio od zwierząt pochodzą.
Czego nie jedzą wegetarianie?
· mięso zwierząt rzeźnych – wołowina, wieprzowina, drób, dziczyzna;
· podroby – wątroba, nerki, serca;
· skóry zwierząt;
· kości – wywary, buliony kostne;
· żelatyna;
· smalec.
Podstawą diety wegetariańskiej są produkty pochodzenia roślinnego, jednak w zależności od jej odmiany spożywane są także produkty pochodzenia zwierzęcego, w przeciwieństwie do restrykcyjnej w tej kwestii diety wegańskiej. Dzięki temu dieta wegetariańska daje dużo więcej źródeł dostarczenia pełnowartościowego białka. Inne niż mięso wykluczenia w diecie wegetariańskiej mogą obejmować ryby, nabiał lub jaja.
Dieta wegańska różni się od diety wegetariańskiej większą ilością wykluczeń obejmujących wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego lub powstałych z udziałem organizmów żywych jak np. miód.
Czego nie jedzą weganie?
· mięso zwierząt rzeźnych – wołowina, wieprzowina, drób, dziczyzna;
· ryby;
· owoce morza;
· podroby – wątroba, nerki, serca;
· skóry zwierząt;
· kości – wywary, buliony kostne;
· żelatyna;
· smalec;
· jaja;
· nabiał;
· miód, pyłek pszczeli, pierzga.
Radykalne odmiany weganizmu to frutarianizm, czyli spożywanie warzyw i owoców, które dojrzeją i samoistnie odłączą się od rośliny oraz witarianizm, polegający na przyjmowaniu wyłącznie surowych produktów roślinnych (niepoddanych obróbce termicznej).
Jakie produkty powinni jeść weganie?
Dieta wegańska powinna być oparta o warzywa i owoce wysokiej jakości, gdyż stanowią one podstawę jadłospisu dla wegan. Najważniejszym aspektem komponowania wegańskiego menu jest znajomość łączenia poszczególnych produktów w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu składników mineralnych oraz białka, tłuszczów i węglowodanów, w czym z pewnością pomoże wegański dietetyk.
Co jedzą weganie?
· Produkty zbożowe i pseudozboża – pieczywo razowe, kasze, ryż, komosa ryżowa, amarantus.
· Rośliny strączkowe – soczewica, soja, ciecierzyca, fasola, groch, bób.
· Warzywa i owoce.
· Nasiona i orzechy.
· Oleje roślinne – oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany, olej z ogórecznika i inne.
· Wegańskie analogi mięsa na bazie soi, seitanu i łubinu – tofu, wegańskie burgery, wegańskie parówki i inne.
· Wegańskie analogi nabiału oparte na zbożach, orzechach i soi np. napój migdałowy, napój sojowy, napój ryżowy, jogurt kokosowy i inne.
Dieta wegańska, podobnie jak każda inna wymaga indywidualnego dostosowania do potrzeb, preferencji i stanu odżywienia pacjenta. Dietetyk wegański daje pewność, że jadłospis diety roślinnej jest prawidłowo skomponowany, a menu zapewnia dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin i minerałów.